پلاتین یکی از فلزات گرانبها است که به دلیل جذابیت و دوام بسیار زیاد آن در انواع کاربردهای صنعتی استفاده می شود. فلز پلاتین با وجود اینکه بسیار کمیاب و با ارزش است، برای ساخت حدود 20 درصد از تمام محصولات مصرفی، یا در بخشی از خود محصول یا به عنوان بخشی از فرآیند تولید استفاده می شود.
دوام و استحکام فلز پلاتین یکی از جذاب ترین ویژگی های این فلز است. پلاتین به عنوان یک فلزات نجیب، در برابر خوردگی و کدر شدن مقاوم است و می تواند در برابر دماهای بالا مقاومت کند. به همین دلیل آبکاری پلاتین، اغلب به عنوان روشی موثر برای محافظت از سطوح فلزی با استحکام کمتر عمل می کند.
آبکاری پلاتین به تجهیزات و اجزای ساخته شده از موادی مانند نقره یا تیتانیوم اجازه می دهد تا برخی از ویژگی های مفید پلاتین را نیز داشته باشند. دوام پوشش ایجاد شده از آبکاری پلاتین آن را به گزینه ای ایده آل برای کاربرد در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، تولید انرژی، پزشکی و سایر صنایع تولیدی تبدیل می کند.
(برای مطالعه بیشتر به مقاله ی “آبکاری پلاتین” مراجعه کنید.)
همه صنایع ذکر شده از آبکاری پلاتین برای ایجاد پوششی با دوام بر روی قطعات خود استفاده می کنند تا در مدت زمان طولانی تری به شکل کارآمدتر عمل کنند. مزایای آبکاری پلاتین برای این صنایع عبارتند از:
هنگامی که تولیدکنندگان به کالایی برای تحمل شرایط سخت و همچنین فرسودگی ناشی از استفاده طولانی مدت نیاز دارند، اغلب به آبکاری پلاتین روی می آورند. در اینجا چند نمونه از کاربردهای آبکاری پلاتین در صنایع تولیدی مختلف آورده شده است.
ساخت بوته های صنعتی مقاوم به حرارت
تجهیزات مورد استفاده برای تولید مواد شیمیایی و مصنوعی باید قادر به مقاومت در برابر درجه حرارت بالا و مقاومت در برابر خوردگی باشند. پلاتین، رودیوم و ایریدیوم به دلیل نقطه ذوب بالایی که دارند و در اثر حرارت پایدار می مانند، برای این کاربرد مناسب هستند. آنها همچنین در برابر آسیب ناشی از سایر مواد مانند انواع اسیدها و بازها مقاوم هستند.
به عنوان مثال در فرآیند رشد کریستال ها، بوته استفاده شده حاوی نمک های مذاب است، بنابراین بوته باید در برابر حرارت بسیار مقاوم باشد. کریستال های حاصل در فناوری لیزر، الکترونیک و پزشکی و همچنین کاربردهایی مانند سوراخ کاری، برش و حکاکی کاربرد دارند.
الیاف شیشه و شیشه های استفاده شده در صفحه نمایش های پلاسما و نمایشگرهای کریستال مایع (LCD) به همین روش در دمای تقریباً 3000 درجه فارنهایت تولید می شوند. بوته های پلاتینی علاوه بر اینکه در دمای بسیار زیاد مقاوم است، با شیشه واکنش نمی دهد و خلوص شیشه را حفظ می کند.
سلول های خورشیدی
محققان در حال حاضر به دنبال راه هایی برای ذخیره کارآمدتر انرژی ایجاد شده با فناوری خورشیدی هستند. به نظر می رسد پلاتین نقش اصلی را در این راه ایفا خواهد کرد.
پلاتین رایج ترین کاتالیزور مورد استفاده برای واکنش تکامل هیدروژن در سلول های سوختی است. این سلول ها از فرآیندی به نام الکترولیز آب برای تبدیل آب به اکسیژن و هیدروژن استفاده می کنند که سپس می تواند به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد.
پوشش سد حرارتی برای موتورهای توربین گازی
در موتورهای توربین گازی تجاری و نظامی آبکاری پلاتین با ایجاد یک پوشش مانع حرارتی، موتور را از آسیب حرارتی و اکسیداسیون محافظت می کند. این پوشش باعث بهبود عملکرد موتور و افزایش طول عمر قطعات آن می شود.
آرایه های چند الکترودی قابل کاشت در بدن
آرایه‌های چند الکترودی دستگاه‌های پزشکی هستند که اساساً نورون‌های مغز را به مدارهای الکترونیکی متصل می‌کنند تا فعالیت مغز را تحریک کنند. پزشکان از این آرایه ها در درمان اختلالات عصبی روانی مانند بیماری پارکینسون، صرع و افسردگی استفاده می کنند. نشان داده شده است که استفاده از آبکاری پلاتین در این الکترودها باعث کاهش امپدانس سیگنال های الکتریکی و افزایش کارایی آنها می شود.
مبدل های کاتالیزوری
صنعت خودروسازی اغلب از آبکاری پلاتین برای تقویت قطعات خودرو و محافظت از آنها در برابر خوردگی، سایش و خراش استفاده می کند. همچنین استفاده از پلاتین به دلیل خاصیت جذب هیدروژن آن در مبدل های کاتالیزوری کاهنده ی آلودگی هوا امروزه بسیار رایج شده است.
آبکاری پلاتین بر روی ابزار پزشکی
هر وسیله پزشکی باید بتواند بدون آسیب با بدن انسان تماس پیدا کند و از رشد باکتری های مضر جلوگیری کند. پلاتین فلزی بی اثر است که در محیط بدن به خوبی قابل نگهداری است و بهترین انتخاب برای تولید اندام های مصنوعی و قطعات پزشکی قابل کاشت در بدن است. همچنین آبکاری وسایل پزشکی با پلاتین می تواند استحکام و طول عمر آنها را افزایش دهد و کارایی آنها را بهبود بخشد.
